Leh và lần đầu tiên trải nghiệm say độ cao

Chuyến bay từ New Delhi đi Leh vào sáng sớm hôm sau nên cả bọn quyết định ngủ lại ở sân bay chờ check in chuyến ngày mai luôn. Trong suốt cả chuyến đi, thứ mà mình biết ơn nhất là cái túi ngủ, nhờ mang theo túi ngủ mà mình có thể ngả lưng được ở khắp mọi nơi, chỉ cần chui vào trỏng, kéo dây kéo lại là ngủ ngon.

Khâu kiểm tra an ninh sân bay ở đây rất nghiêm ngặt, mấy anh lính Ấn cao to lực lưỡng, đồng phục oai nghiêm, vai đeo khẩu súng dài đi vòng quanh, cảm giác đúng là mình đang đi vào vùng chiến sự thật.

Sân bay ở Leh - Kushok Bakula Rimpochee Airport được xem là một trong những sân bay nằm ở độ cao cao nhất trên toàn thế giới - khoảng 3.256 m trên mực nước biển. Trước khi hạ cánh, máy bay phải vòng trên bầu trời mấy vòng, sau 15 phút mới đáp được xống sân bay an toàn trong tiếng vỗ tay hân hoan của tất cả các hành khách.

Trên đường đi taxi từ sân bay vào Leh, tụi mình nghỉ tạm ở một nhà hàng trong khu trung tâm và ăn trưa. Một bạn trong nhóm bắt đầu chóng mắt, ngồi rũ rượi vào một góc, còn mình thì không cảm giác gì khác biệt, thấy vẫn khỏe mạnh bình thường, nên mình xung phong đi vòng quanh kiếm nhà nghỉ. Sau một hồi leo lên mấy cái dốc, dạo vòng quanh một vài nhà nghỉ check giá, check phòng, tụi mình chọn ở tại Bimla homestay, nơi có cây táo trĩu quả trước sân. Nhận phòngxong, mọi người đi ngủ luôn còn mình lao vào nhà tắm, đang tắm thì hết nước nóng, lạnh run cả người mà lỡ rồi nên đành tắm nhanh và đi ngủ.

Bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đầu tiên sau khi ngủ dậy, ban đầu là ói, ói hết tất tần tật những thứ có trong bụng, uống nước vô cũng ói ra luôn. Sau đó là chóng mặt, nhức đầu nhẹ, hai bên thái dương dựt dựt, người mơ màng như bị sốt.

Anh đi cùng đoàn, đã có kinh nghiệm từ lần trước nói rằng phải đi bệnh viện ngay không trời tối mất, thế là ảnh kéo đi luôn. Ôi bệnh viện tràn ngập khách du lịch, bác sĩ chỉ cần liếc qua là chẩn đoán được bệnh của tất cả mọi người..

Anh bác sĩ người Ấn đẹp trai, nhìn giống người Tây Tạng nhiều hơn, chỉ hỏi đúng 3 câu: Tới Leh khi nào, bằng phương tiện gì? đã bị các triệu chứng này từ khi nào?

Mình nghĩ là do mình đã bay từ New Delhi tới Leh, độ cao tăng lên quá đột ngột, nên cơ thể mình không kịp thích ứng, nếu đi xe ô tô di chuyển lên cao từng chút một chắc là cơ thể sẽ thích nghi dễ hơn (mình đoán vậy, vì hôm sau gặp mấy bạn chạy xe máy, nhìn khỏe re)

Giá khám bệnh rất rẻ, mình không nhớ rõ lắm, vì lúc đó quá nhức đầu. Sau khi bắt mạch đo huyết áp, y tá dẫn vào phòng truyền oxi, trong phòng có chừng 10 cái giường, liếc qua thấy cũng toàn khách du lịch.

Một bạn Châu Âu rất bự con, cơ bắp cuồn cuộn, bạn ấy cao chắc 1m9, chỉ nằm được 2/3 người trên giường bệnh, cũng đang trong tình trạng như mình, nằm ỉu xìu như bánh đa nhúng nước. Giường mình nằm bên cạnh bạn, bạn quay qua cười hỏi - Where are you from? - Việt Nam, mình hỏi ngược lại bạn - bạn nói là tới từ Hà Lan, thôi rồi, quê mấy bạn nằm thấp dưới mực nước biển luôn cơ mà, bây giờ lên núi quá cao như vầy bị shock là đúng rồi.

Sau 10 phút úp mặt nạ oxi hít thở, cảm giác như được hồi sinh, hết bị ói, hết nhức đầu, da dẻ hồng hào trở lại. Cô y tá hơi đậm người thỉnh thoảng lại đi kiểm tra ống nối và bắt mạch cho mọi người, mình được yêu cầu phải nằm hít thở tiếp trong vòng 1 tiếng.

Ở đây có một cái máy đo lượng oxi trong cơ thể rất đơn giản, dùng kẹp, kẹp vào ngón tay trỏ nối vào máy và chờ đếm nhịp, nếu từ 75 trở lên thì ổn, nếu dưới mức đó thì là thiếu oxi.

Sau gần 1 tiếng thở oxi, cô y tá đo lại lượng oxi cho mình và cho về, được phát thêm 2 viên thuốc cân bằng độ cao nhắc là mai mà vẫn nhức đầu thì uống tiếp. Mình đã để dành hai viên thuốc đó cho tới khi về đến Việt Nam luôn.

Tổng hợp lại một vài kinh nghiệm cho các bạn lưu ý chuẩn bị tinh thần khi đi du lịch vào vùng núi cao như sau:

- Các triệu chứng của say độ cao là: nhức đầu, khó thở, ói mửa, mất ngủ, mệt mỏi, chóng mặt...

- Mặc dù lúc mới tới cảm giác cơ thể không mệt, bạn cũng nên nằm nghỉ ngơi, không nên di chuyển vận động nhiều, bạn càng đi lại, càng hoạt động nhiều, cơ thể bạn càng tiêu tốn nhiều oxi, trong khi lượng oxi lụm lặt được từ không khí ở đây là không cao lắm.

- Nên nghỉ ngơi một hoặc hai ngày trước khi bắt đầu hành trình khám phá các điểm bên ngoài Leh

- Nếu được nên uống thuốc chống say độ cao từ trước khi đi, có thể uống cách đó một ngày, sẽ giúp tăng cường trao đổi oxy của cơ thể, thuốc này ở Việt Nam có bán luôn, tên thuốc là Acetazolamide - làm tăng độ axit trong máu, giúp cho việc vận chuyển oxy trong cơ thể được hiệu quả hơn.

- Hãy chú ý lắng nghe cơ thể bạn, tùy vào cấu trúc cơ thể và loại máu của bạn, tùy thuộc vào số lượng hồng cầu trong máu giúp cho cơ thể chuyển hóa oxi nhanh hơn hay chậm hơn, có người đi cả 7000m mà không cảm giác gì, có người mới 2000m là đã xỉu rồi. Nên cố gắng lắng nghe, cảm nhận cơ thể và biết được giới bạn của mình để xử lý.

- Đừng tắm! vừa mới tới dù có cảm giác hơi dơ cũng đừng nên tắm, và nhất là tắm nước lạnh, tắm làm giảm thân nhiệt đột ngột, tốn năng lượng rất nhiều.

- Nếu cảm thấy mệt, nhức đầu, khó thở, khó ngủ, chóng mặt, mệt mỏi....nhiều quá thì nên tới bệnh viện để nạp thêm oxi liền. Buổi tối trời lạnh không khí loãng sẽ càng nguy hiểm hơn.

- Hầu hết các nhà nghỉ và xe hơi đi đường dài ở đây đều được trang bị bình oxi trong trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên nếu bạn nên thuê thêm một bình để mang theo khi đi các cung đường xa trung tâm Leh, các nhà thuốc trước cửa bệnh viện ở Leh đều có dịch vụ cho thuê bình oxi này.